Je kent het vast wel: Zin in iets fris en gezonds. Je ziet een glimmende appel. Je kijkt naar de appel, mikt bewust op dat glimmende stukje, neemt met gesloten ogen een hap. Een heerlijke frisse, zoete smaak. Je opent je ogen en ziet… ugh, bah! De appel laat zien dat de binnenkant lang niet zo fris en sappig is als de buitenkant doet vermoeden. Een groot gat gaapt je aan: grijzig, schimmelig en lelijk. Je spuugt wat in je mond hebt vakkundig uit. Dat kan niet gezond zijn! Je wil het zo snel mogelijk zo ver weg mogelijk van je weg hebben.

Staat die rotte appel ook als metafoor voor een leerling in de klas? Zeker wel! Voor leerlingen in puber leeftijd is het van levensbelang om mooi te zijn naar de buitenwereld, als een glimmende appel. Denk je in voor veel leerlingen: dat wat ze posten op TikTok is iets positiefs. Iets gaafs. Doen wij dat trouwens anders? De kleding die ze dragen is van een merk. En als het goedkope kleding is, moet het er zo goed mogelijk uitzien. Maar van binnen: wat mogen mensen niet van ze weten? Waar schamen ze zich voor? Wat mogen andere mensen niet van ze denken? Misschien wel bij het volgende:

1. Op hetzelfde geslacht vallen
2. Ouders van hetzelfde geslacht hebben
3. Onder de armoedegrens leven
4. Gescheiden ouders hebben
5. Een hobby hebben die in de categorie ‘nerd’ valt
6. Een lichamelijke en/of geestelijke aandoening hebben
7. Bepaalde culturele en/of religieuze gewoontes hebben
8. Noem het maar op..

Natuurlijk zal het lang niet voor alle leerlingen zo gelden. Veel leerlingen kunnen wel laten zien wie ze zijn. Maar stel je voor dat iemand iets van de leerling komt te weten waar die leerling zich voor schaamt. Wat zou er dan kunnen gebeuren? Angst om afgevallen of gepest te worden, die zou er goed kunnen zijn. Geef daarom mee dat je als individu in je kracht mag staan, ongeacht wie of wat je bent.

Zo bijvoorbeeld:
1. Doe de ‘line game’. Schrijf stellingen op waarvan je weet of denkt dat het bij leerlingen in de groep speelt. Laat de leerlingen de lijn passeren als die stelling op hen van toepassing is. En laat ze zich bewust worden dat ze meer met elkaar gemeen hebben dan ze van tevoren dachten.

1. Haal vooroordelen en dat wat er werkelijk is uit elkaar en ga zo het gesprek aan.
2. Gebruik de rotte appel als metafoor.
3. Gebruik een ballon als metafoor: je kunt als mens jouw ballon met allerlei gevoelens volblazen. Maar als er teveel in de ballon komt, dan knapt hij.
4. Gebruik de ijsberg van McClelland om te laten zien wat zichtbaar is (gedrag en wat je zegt) en wat onzichtbaar is (gevoelens, gedachten, gewoonten, normen en waarden, overtuigingen, etc.).

Doe dit bij elke activiteit die je inzet in de klas
Benadruk dat ‘lelijk zijn’ juist een kwetsbaarheid is die je sterk maakt. Want wanneer ben jij het allersterkst? Wanneer je een deel van jezelf verborgen houdt, of als je volledig kunt laten zien wie je bent? Als je volledig jezelf kunt zijn, heb je niets meer te verliezen. Denk je bij de rotte appel in: die schimmel hoort bij een proces waarbij de appel kundig afgebroken en opgeruimd wordt. Daar wordt de natuur beter van, en dat is een positieve en sterke eigenschap.

Dus: Als je als leerling ‘lelijk’ durft te zijn, of je kwetsbaarheden durft te laten zien, dan maakt het niet meer uit wat andere mensen van je denken. Een kwetsbaarheid is nu een krachtige eigenschap.